Gen Z (hay còn gọi là Generation Z) là cụm từ dùng để chỉ thế hệ sinh ra trong khoảng từ khoảng năm 1997 đến 2012, kế tiếp sau thế hệ Millennials (Gen Y). Đây là lớp người lớn lên cùng công nghệ kỹ thuật số, mạng xã hội và Internet tốc độ cao. Họ là những người đầu tiên từ nhỏ đã tiếp xúc với smartphone, YouTube, TikTok, và thế giới ảo — điều khiến Gen Z trở thành “công dân kỹ thuật số” thực thụ.

Gen Z có đặc điểm rất nổi bật: họ tự tin, cá tính mạnh, có ý thức về bản thân và các giá trị xã hội, đồng thời có xu hướng đòi hỏi tính tự do, linh hoạt và sáng tạo trong học tập cũng như công việc. Họ không thích bị gò bó trong khuôn khổ truyền thống mà muốn thể hiện bản sắc cá nhân — từ phong cách ăn mặc, cách nói năng cho tới định hướng nghề nghiệp. Trong khi thế hệ trước coi “ổn định” là mục tiêu, Gen Z lại đặt “ý nghĩa” và “niềm vui” lên hàng đầu.
Điều khiến Gen Z khác biệt là họ thích thử nghiệm và phản biện, không dễ tin vào những khuôn mẫu cũ. Một bạn trẻ Gen Z có thể vừa là sinh viên, vừa là nhà sáng tạo nội dung TikTok, vừa là người bán hàng online — họ không xem “một nghề” là giới hạn duy nhất. Bên cạnh đó, Gen Z còn đặc biệt quan tâm đến các vấn đề môi trường, bình đẳng giới, sức khỏe tinh thần và sẵn sàng lên tiếng cho những điều họ tin là đúng.

“Trẻ trâu” – khái niệm dân gian về sự non nớt
Thuật ngữ “trẻ trâu” xuất hiện ở Việt Nam từ khoảng đầu thập niên 2010, bắt nguồn từ mạng xã hội và các diễn đàn trực tuyến. Ban đầu, nó ám chỉ những người trẻ tuổi hành xử bốc đồng, hiếu thắng, hoặc khoe mẽ vô lối trên mạng, thường xuyên gây tranh cãi, thích thể hiện bản thân một cách thiếu kiểm soát. Dần dần, “trẻ trâu” trở thành một nhãn dán mang tính mỉa mai — không chỉ nói về tuổi tác mà còn về mức độ trưởng thành trong suy nghĩ và hành động.
“Trẻ trâu” có thể là người lớn nhưng cư xử thiếu suy nghĩ, chạy theo trào lưu, sống ảo, thích hơn thua trên mạng. Họ thường thiếu sự đồng cảm, tự phản tỉnh và tôn trọng người khác. Trong khi đó, Gen Z — dù cũng là thế hệ trẻ — lại có khả năng sử dụng mạng xã hội một cách hiệu quả hơn: họ tạo nội dung, kiếm tiền, học hỏi, lan tỏa thông điệp tích cực, chứ không chỉ sống trong “ảo tưởng” của mạng.

Giống và khác nhau giữa Gen Z và “trẻ trâu”
Về điểm giống, cả hai nhóm đều thuộc thế hệ trẻ trong thời đại số, năng động, tò mò và có khả năng thích ứng cao với công nghệ. Họ đều dễ bị ảnh hưởng bởi xu hướng mạng xã hội và thích thể hiện cái tôi cá nhân.
Tuy nhiên, sự khác biệt lớn nằm ở độ chín của tư duy. Gen Z biết chọn lọc thông tin, phân biệt đâu là xu hướng lành mạnh, đâu là chiêu trò ảo. Họ học cách thể hiện bản thân một cách có trách nhiệm, coi trọng trải nghiệm và giá trị nội tâm. Ngược lại, “trẻ trâu” thể hiện cái tôi quá đà — nói to, làm liều, muốn được chú ý nhưng lại thiếu định hướng và khả năng lắng nghe.
Nếu Gen Z là đại diện cho thế hệ sáng tạo, chủ động và dám khác biệt, thì “trẻ trâu” lại là biểu hiện của sự non nớt và thiếu kiểm soát trong cùng môi trường ấy. Gen Z biết dùng mạng để học, kết nối, kiếm tiền, còn “trẻ trâu” dùng mạng để gây chú ý và khẳng định sai hướng.

Tóm lại, Gen Z không đồng nghĩa với “trẻ trâu”. Họ là một thế hệ trẻ năng động, độc lập, đa sắc và có tầm nhìn rộng. Sự khác biệt chỉ nằm ở thái độ: cùng một thế giới mạng, người chín chắn tạo giá trị — còn người nông nổi chỉ tạo tiếng ồn.